A historia dominada polo sistema patriarcal provocou que, aínda hoxe, sigamos convivindo nunha sociedade cunha marcada situación de desigualdade, nun marco complexo e poliédrico, de relacións de poder e dominación dos homes sobre as mulleres, a pesar da loita incansable de moitas persoas que se sumaron ao esforzo de lograr maiores cotas de liberdade e democracia.
"As mulleres da Revolución Francesa observaron con estupor como o novo estado Revolucionario non atopaba ningunha contradición ao proclamar a igualdade universal aos catro ventos, e deixar a todas as mulleres sen dereitos políticos" (Ana de Miguel) Estamos a observar que na actualidade semellan volver os momentos nos que a tiranía misóxina “Rousseauniana” ten un espazo de novo prioritario nas nosas universidades e escolas, nos que ao mesmo tempo que se apela á liberdade, edúcase dende a diferenciación sexual e baixo o paraugas da violencia, denígrase a moitas das estudantes e establécense sistemas de reparto de poder que parecían doutra época na que se vivía peor. É importante facernos conscientes de que neste contexto as persoas educadoras normalizamos, mantemos e transmitimos estes valores sen ser realmente conscientes da situación que vivimos.
A pesar que temos algo mais de tres séculos de historia de interpelación feminista, e que todos os días hai moitas mulleres e tamén algúns homes que traballan dende as súas diferentes esferas e responsabilidades contras as violencias patriarcais, seguimos necesitando incluír na universidade a reflexión sobre as diferentes estruturas sociais así como as relacións que se dan nelas, e ademais deben ser incluídas nas curricula e ser aprehendidas, dende un enfoque feminista, nas facultades, institutos e escolas, e tamén incluírse nos libros e materiais educativos.
A teoría e a historia do feminismo estiveron, e continúan estando, ausentes nos plans de estudo dos institutos e as universidades e, como consecuencia, cada xeración de mulleres esquece os saberes construídos pola xeración anterior e aflora a obriga de ter que interpretar as propias experiencias cunhas ferramentas teóricas, adquiridas na educación regulada, que non permiten responder aos interrogantes propostos, e levan a ter que tirar de fíos case invisibles cos que ir desenterrando o que escribiron as grandes mestras do feminismo.
Esta nova onda do feminismo global, seguramente implica novas oportunidades, pero tamén novos retos, como o de poñer en entredito e baixo sospeita o “matrimonio” entre o Patriarcado e o Capitalismo, e desta maneira mudar os sistemas sociais, familiares e persoais neoliberais baseados na acumulación de capital, por modelos que aposten pola vida e polo coidado como eixo articulador da economía que organiza os nosos tempos, os nosos espazos e formas de vivir. Un proxecto para toda a humanidade que temos que amosar canto antes e prioritariamente dende os espazos educativos formais.
O sexismo é entendido como unha actitude dirixida ás persoas en virtude da súa pertenza a un determinado “sexo biolóxico” en función do cal se asumen diferentes características e condutas. Por unha banda, a través dos estereotipos “descritivos” establécense as características que describen a cada sexo. Características que nutren de contido os conceptos de “masculino” e “feminino”, obviamente para definir e describir a homes e mulleres. Así, a masculinidade é asociada con características de dominación, control e independencia e a feminidade con atributos de sensibilidade, afecto e preocupación polo coidado e o benestar alleo.
Esta asimetría de papeis propicia a división do espazo público-privado como esferas separadas para ambos os sexos, apoderándose, o home e o masculino, do espazo público ou político e relegando, á muller e ao feminino, ao espazo privado ou doméstico. Ademais reprodúcese unha xerarquía valorativa en función da cal se prioriza o espazo público fronte ao espazo privado para garantir esta supremacía masculina.
Doutra banda, os estereotipos “prescritivos” fan referencia ás condutas que se consideran que deben levar a cabo homes e mulleres. De tal modo que o encasillamento que as diferentes sociedades impoñen aos sexos a través dos significados asociados á dualidade masculino-feminino condiciona o tipo de actividades e a distribución das ocupacións consideradas máis axeitadas para ambos.
Dende o sexismo hostil (Lameiras, 2004) caracterízase ás mulleres como un grupo subordinado, que lexitima o control social que exercen os homes. Pola súa banda, o sexismo benevolente baséase nunha idea tradicional que idealiza ás mulleres como esposas, nais e/ou obxectos románticos, e presupón a inferioridade das mulleres, pois considera que as mulleres necesitan dun home para que as coide e protexa, e a súa vez, utiliza un ton subxectivamente positivo con determinadas mulleres, as que asumen roles tradicionais, como criaturas puras e marabillosas cuxo amor é necesario para que un home estea completo.
É moi importante establecer que o sexismo benevolente axuda ao sexismo hostil permitindo aos homes sexistas ser “supostos benefactores” das mulleres, e desculpar a súa hostilidade só ante aquelas mulleres que “o merecen”. Este sexismo benevolente suscita condutas prosociais clásicas como as de “axuda ou protección” para as mulleres, Sen que o precisen nin o pidan!
Tanto o sexismo hostil como o sexismo benevolente teñen as súas raíces ao redor de tres compoñentes comúns: o paternalismo, a diferenciación de xénero e a heterosexualidade. Cada compoñente reflicte unha serie de crenzas nas que a ambivalencia cara ás mulleres é inherente, xa que presenta en si mesmo un compoñente hostil e outro benévolo. Centrándonos nos dous primeiros compoñentes aportar que: o paternalismo é similar á maneira na que se espera que un pai tradicional se comporte coas súas fillas e fillos: por unha banda, achégalles afecto e protección e, polo outra, o pai representa o poder e é o que directamente “manda e ordena” sobre a prole. Esta concepción está intimamente relacionada coa visión ambivalente do sexismo, xa que inclúe as dúas dimensións, por unha banda do paternalismo protector e pola outra do paternalismo dominador.
Mentres as mozas van sabendo quen son, e van buscando novos espazos onde crecer e desenvolverse sen violencia e en sororidade, os mozos andan desconcertados entre vellos modelos de masculinidade e a falta de novos referentes. Todo isto nun mundo onde todas as persoas estamos condicionadas por un machismo que se resiste a desaparecer, e que incluso se reforzou nos últimos tempos.
Nacen novos problemas en tempos novos. Nesta era dixital na que as principais canles de comunicación son as redes sociais, nace un novo fenómeno de masas que se estuda como a “Manosfera”, coma unha inmensa colección de sitios web, blogs e foros en liña que promoven a masculinidade salientada, a hostilidade cara as mulleres, unha forte oposición ao feminismo e a misoxinia esaxerada. Son un enorme conxunto de subculturas dixitais que, desde internet, nutriron esta corrente con grupos antifeministas como os incels (célibes involuntarios) “un conxunto de homes que consideran que o mundo e as mulleres néganlles o seu “dereito ao sexo”, os pickup artists ou “artistas do ligue” que desde YouTube “ensinan” como ter sexo rápido con mulleres, MGTOW (Men Going Your Own Way), o movemento polos dereitos dos homes, blogueros e comentaristas, así como algúns grupos de gamers, entre outros.
A manosfera está asociada co acoso en liña, así como con outros actos de violencia extrema fora do mundo dixital, e está implicada na radicalización dos homes en miras a que cometan actos de violencia contra as mulleres. Como explica o politólogo Cas Mudde na súa obra “The far right today”, a dereita radical contemporánea ten entre os seus trazos máis notorios a existencia dun sexismo hostil, que combina unha masculinidade fráxil e agraviada coa misoxinia máis violenta.
Temos que reflexionar sobre algúns perigos actuais, como a banalización da violencia de xénero que, desde os medios de comunicación e desde certas políticas de representación, reducen o conflito real (que é a relación de dominación e explotación estrutural que supón o patriarcado), a unha cuestión de vítimas e verdugos, de homes e mulleres, de violencia machista só entendida en base a agresións físicas e feminicidios. Que aínda que ten que ter todos os recursos ao seu alcance para poñerlle fin, non debe ser entendida como algo causal, e si estrutural.
Calquera tipo de violencia fundaméntase nunha relación de poder onde alguén trata de dominar a outra persoa pola forza, contra a súa vontade; trata de obrigala a que faga o que non desexa, a que se pregue e recoñeza a súa inferioridade e dependencia con respecto a quen exerce a violencia explícita ou simbólica. Ditas violencias pódense exercer individualmente ou como grupos de poder social, político, cultural, relixioso, familiar..., de maneira directa contra calquera persoa (especialmente mulleres), contra o seu status, os seus bens, as súas diferentes pero lícitas formas de vida e/ou contra as posibilidades de crecer e desenvolverse socialmente de maneira autónoma e digna. Ditos contidos son, sen dúbida, aspectos realmente meritorios para reflexionar no exercicio educativo formal e informal con toda a comunidade, neste momento histórico e particular.
A violencia de xénero está estreitamente ligada a un modelo cultural hexemónico baseado no machismo. A loita contra a violencia de xénero non pode prescindir das accións de apoio aos cambios culturais, sobre todo nos grupos de idades máis novas, polo que ten que ver co enfoque de xénero e a sexualidade. Debe lembrarse que a violencia é unha estratexia de relación aprendida. Sexan cales sexan as formas en que se manifesta, sempre busca o obxectivo de erosionar a autoestima e a imaxe social das mulleres (de todas as mulleres, non só das que a sofren), co fin de que aqueles homes cun claro modelo masculino tradicional sigan a manter o poder e o control sobre elas.
A abordaxe das diferentes formas de violencia que se poden manifestar dende o patriarcado, das violencias masculinas cara ás mulleres pero tamén cara a outros homes, menores, persoas maiores, con diversidade funcional e psíquica, dependentes,... así como outras formas de control, submisión e dominación que con certos matices, formas e representacións diferentes se presentan na sociedade, son un eixo central dos contidos que abordaremos neste novo curso.
A pesar dunha maior concienciación acerca destas duras situacións de violencia, e pese ao desenvolvemento actual de diversas regulamentacións, e maiores cotas de igualdade formal, mantense o incremento dos casos de trata con fins de explotación sexual, que pasou de ser un fenómeno social histórico a unha crecente industria sexual global que se move desde unha lóxica empresarial e que extrae os seus enormes beneficios dunha demanda incentivada por unha cultura hedonista que xenitaliza o social e que naturaliza a cousificación e a hipersexualización dos corpos das mulleres e das nenas.
A trata con fins de explotación sexual, como efecto explícito das violencias simbólica, cultural, sexual e estrutural, evidencia unha realidade económica na que o capitalismo globalizado e o patriarcado se integraron de tal modo que as vítimas son reducidas a mercadorías a partir da convalidación da súa posición de xénero subordinada. Ver o contexto con este prisma, permitirá comprender que este fenómeno non pode ser reducido a un mero asunto de loita contra o crime organizado, senón que debe percibirse como un mal que involucra moitos aspectos mais do cotiá social do que a miúdo estamos en disposición de recoñecer.
Dicía Jhon Stoltenverg (2000) que “a pornografía minte sobre as mulleres, pero dí a verdade sobre os homes” porque nenos e nenas, logo mozos e mozas, aprenden e interiorizan perfectamente que as mulleres, en última instancia, están para servir os desexos e o proxecto de vida dos homes. Apréndeno a través de moitas canles e de todos os axentes de socialización, pero principalmente a través da imaxe que amosa das mulleres a chamada “industria sexual”, da pornografía e da prostitución. A mensaxe que transmite é a de normalizar, banalizar e idealizar a prostitución e a sexualidade heteropatriarcal como se fose algo que empodera ás mulleres. A pornificación da cultura e a pornosocialización, son os actuais elementos estructuradores da educación sexual e afectiva de mozos e mozas na actualidade. Como comenta a profesora Ana de Miguel (2012) “a prostitución é unha auténtica escola da prepotencia, da violencia e dos valores patriarcais máis rancios”.
A través deste tipo de procesos, a cultura da violación maniféstase a través da aceptación de violacións como un feito cotiá, e incluso como unha prerrogativa masculina. Ademais os sistemas de sanción social tamén se usan sobre as propias vítimas culpándoas, atemorizándoas, deixándoas desamparadas ante as autoridades sociais, amparando o sistema de estigmatización das vítimas de violación e as súas familias.
A causa raíz da Cultura da Violación é a "dominación e obxectualización das mulleres", baseada en aspectos sociais da cultura hetero-patriarcal ligados á educación afectiva sexual, e a complexas actitudes socio-políticas que o feminismo pon en directa relación e as denomina como propias culturas do Medo, do Silencio e da Impunidade.
Neste momento esta situación é de tal magnitude que en España denunciase un caso de violación cada cinco horas. As mulleres viven nunha situación de indefensión social e de terror sexual construído e mantido dende o patriarcado como ferramenta principal de opresión masculina, e os homes son cómplices silenciosos destas habituais, duras e crueis situacións. Os nenos, dende os oito anos, consumen habitualmente pornografía como modelo de aprendizaxe de coñecemento do seu desexo e da súa sexualidade, sen outros referentes. E non debemos esquecer que a violencia sexual se produce nos fogares, nas rúas, nos espazos de lecer, pero tamén nos espazos educativos e nas nosas universidades.
Segundo a Macroenquisa de Violencia contra as Mulleres de 2019, unha de cada dúas mulleres (57,3 %) residentes en España de 16 ou máis anos sufriron violencia ao longo das súas vidas polo feito de ser mulleres. Supoñen 11 688 411 mulleres. As mulleres xoves experiméntana en maior medida: o 71,2 % das mulleres de 16 a 24 anos e o 68,3 % das mulleres de 25 a 34 anos sufriron algún tipo de violencia ao longo das súas vidas fronte ao 42,1 % das que teñen 65 ou máis anos.
O 44,2% das agresións sexuais se producen na propia casa, o 32% en zonas abertas e públicas como rúas e parques e o 17,8% en bares, discotecas e espazos de lecer. Sabemos ademais que o 99,6% das mulleres entrevistadas afirma que o agresor ou agresores foron homes e que o 61% eran homes coñecidos, familiares ou amigos. Tamén sabemos que soamente denunciaron o 11,1% das mulleres que sufriron violencia sexual fora da parella.
Segundo esta macroenquisa o 90% dos casos de agresión sexual quedan impunes por esta Cultura do Silencio, porque as mulleres agredidas eran menores, porque non lle deron a importancia debida ou non foi considerado violencia, por temor a non ser crida, por vergoña, por medo ao agresor e as represalias ou por pensar que a culpa era delas. Estas razóns están en directa relación coa Cultura do medo que acompaña ás mulleres, como a Carapuchiña Vermella, dende a súa infancia, e que condicionaron a súa forma de ser, de vestir, de transitar, porque nesta sociedade educamos antes na violencia sexual que na propia sexualidade. Como dicía Brownmiller (1975) “a violación é un proceso consciente por parte dos homes para sementar a cultura do medo nas mulleres”. O medo foi e é unha ferramenta de control instrumental para as mulleres que se constrúe a través dun imaxinario social (empregando os medios de comunicación) a da narrativa das historias das “Nenas de Alcásser” en 1992, de “Nevenka” en 2001, de “Marta del Castillo” en 2009, da “Manada” e de “Diana Quer” en 2016, ou de “Laura Luelmo” en 2018.
Parécenos básico reflexionar sobre cal é o noso papel sobre esta problemática, xa que as mulleres vítimas de violencias por razón de xénero están no sistema educativo e nas nosas universidades.
Como indica Carmen Ruíz Repullo, “toda a estrutura que xustifica, alimenta e permite que a violencia sexual se produza, non se erixe directamente sobre o feito en si (da agresión sexual), senón sobre o sistema que o sostén e provoca que pase desapercibido”. A cultura da violación está amparada por pensamentos, crenzas e mitos, pero tamén pola permisividade de estruturas, organismos e institucións, que culpan ás vítimas e xustifican aos vitimarios, que permiten o proceso de pornosocialización e xeran na pornografía un novo nicho de poder, e que entenden a prostitución como un dereito masculino. Coidado, medo, culpa e impunidade son os referentes das mulleres neste contexto social de violencias patriarcais.
Indica Sanyal (2009) que “ser advertida da posibilidade de sufrir unha violación segue formando parte da iniciación no mundo dos xéneros para as mulleres”.
Actualmente xorden novos espazos de violencia a través das redes sociais e en internet, que obrigan a reflexionar sobre a reacción patriarcal na “manosfera” e prestar atención á ciberexplotación dos corpos das mulleres. A ciberprostitución forma parte da “industria do sexo”, que converte ás mulleres en obxectos comercializables, en materia prima, e colócaas en posición de especial vulnerabilidade e no branco do neoliberalismo sexual. A ciberprostitución, intimamente relacionada coa prostitución. Está “branqueada” a través de potentísimas e poderosas plataformas, do estilo de “Onlyfans”, que venden liberdade de mercado e empoderamento feminino, incorporando e glamourizando estes espazos con atractivas persoas famosas e influencers.
É importante, neste contexto, coñecer certos datos como nos indica unha análise realizada pola profesora Carmen Ruiz Repullo, sobre a plataforma Onlyfans, que tiña en 2020, 1,5 millóns de creadoras de contido (mulleres) para medio millón de persoas usuarias ao día (homes) que producen uns beneficios de 2.000 millóns de euros. O perfil das rapazas que xeran contido sexual para Onlyfans en España, indica que o 80% son mozas entre 18 e 25 anos, con nacionalidade española e con estudos post-obrigatorios, das cales o 30% son universitarias.
Temos, para a nosa nova axenda, que coñecer os cambios lexislativos actuais rachar co relato único da violencia sexual, problematizar co concepto de consentimento sexual e rachar co silencio que mantén a impunidade patriarcal.
Interésanos a reflexión sobre a nova Lei de Garantía Integral de Liberdade Sexual, máis coñecida como lei de "só si é si", aprobada no Congreso dos Deputados de España con 205 votos a favor e 141 en contra, e que entrou en vigor o pasado 7 de outubro. A coalición de esquerda que goberna España asegura que é unha das leis máis vangardistas do mundo en favor dos dereitos das mulleres.
A lei ten as súas raíces no polémico caso de "a manda”, que xerou manifestacións en todo o país e a esixencia de parte da sociedade española de reformar as leis para protexer ás mulleres de ataques sexuais e endurecer os castigos para quenes os perpetren, pero, os seus críticos, con todo, cren que vulnera a presunción de inocencia e a igualdade ante a lei.
Xa dende antes de entrar en vigor, esta lei xerou unha importante polémica. "Só si é si" fai referencia ao máis importante e tamén o máis polémico dos postulados desta lei: o consentimento antes de calquera interacción sexual. "Só entenderase que hai consentimento cando se manifestou libremente mediante actos que, en atención ás circunstancias do caso, expresen de maneira clara a vontade da persoa", expón o texto legal.
Así, as condutas sexuais sen consentimento consideraranse agresións e non implicarán necesariamente o uso da forza ou que a vítima tratase de resistirse. Ningunha muller vai ter que demostrar que houbo violencia ou intimidación nunha agresión para que sexa considerada como agresión.
Esta refundición das condutas xerou, con todo, que algúns condenados por delitos contra a liberdade sexual haxan conseguido certas rebaixas nas súas penas ao aplicarse a nova lei. Isto débese a que o rango de penas é agora máis amplo, e con mínimos máis baixos nalgúns supostos, o que foi aproveitado pola avogacía dalgúns condenados, que teñen dereito a que a súa pena se adapte á nova lei se esta lle resultas máis favorable.
Esta lei tamén pretende dar unha resposta específica aos “feminicidios sexuais" que se considera a violación máis grave dos dereitos humanos vinculada ás violencias sexuais. Perseguirá a violencia sexual dixital, que se refire á extorsión sexual a través das redes ou a pornografía non consentida e servirá para prohibir os anuncios que promocionen a prostitución ou que poidan considerarse racistas, homofóbicos ou discriminatorios.
Coa nova Lei de Liberdade Sexual os agresores sexuais terán que recibir educación sexual de forma obrigatoria. E por fin, a educación sexual será obrigatoria en todas as etapas educativas, así como nas carreiras universitarias vinculadas á docencia, o ámbito sanitario e o xudicial. Dado que aínda non está previsto nin no curriculum educativo da escolaridade obrigatoria, nin no curriculum universitario, nin na formación de profesorado, atender desde este curso de verán estas necesidades é apremiante e necesariamente importante.
A vinculación entre feminismo e educación deuse fundamentalmente a partir de propostas coeducativas, asociadas á pretensión de igualdade de oportunidades en educación, baseando a intervención educativa nas cuestións de socialización e roles de xénero. Máis aló desta formulación, a proposta desde as pedagoxías feministas pon no centro a ruptura de esquemas que impiden a libre realización. As pedagoxías feministas promoven a deconstrucción das categorías identitarias hexemónicas "home-muller" e "masculino-feminino", os mandatos de xénero asociados e as narracións androcéntricas. Son filosofía e práctica de ensino que toman as ferramentas da teoría e a acción feminista para analizar o feito educativo e facer propostas, tanto no ámbito da educación formal como da non formal.
A escola ten por obxecto inducir e estimular o proceso de se converter en persoa a través da maduración integral de todas as capacidades potenciais, non só as cognitivas, senón tamén as afectivas e as condutuais. O desenvolvemento afectivo-emocional e sexual das persoas, o descubrimento do propio corpo, o coñecemento e expresión das emocións e sentimentos, a capacidade de verbalizalos mediante a adquisición de conceptos e criterios reflexionados e responsables, contribúen de xeito eficaz á mellora da autoestima, da intelixencia emocional e da autonomía, así como á construción das identidades sexuais desde o respecto e a liberdade. A educación afectivo-emocional e sexual con enfoque de xénero, moitas veces esquecida no currículo educativo, é fundamental na formación da personalidade, influíndo positivamente na calidade de vida, na adquisición de hábitos básicos de saúde e benestar, na vivencia do pracer sexual e na consecución da felicidade e, en último termo, na loita contra a violencia machista.
Este tsunami de violencias patriarcais pode e debe ser tratado, estudado e aminorado a través da acción coeducativa das escolas. Desde a filosofía coeducativa resulta imprescindible traballar estes contidos transversais e actitudinais nas aulas, para que a escola non se limite a ser só instrución senón un lugar de formación de persoas, e para iso as nenas e os nenos deben ser protagonistas do proceso de aprendizaxe, mediante a súa participación activa, propiciando unha contorna na que lles resulte doado falar das súas dúbidas, preocupacións e temores particulares, en relación a un tema que en xeral resulta difícil e delicado de abordar por parte do profesorado e do propio alumnado polo que require traballo serio e honesto e formación específica.
Para que o proceso de coeducación sexa efectivo, como afirma Ferreiro (2017) requírese, en primeiro lugar, establecer a orixe e as causas da desigualdade, identificar todas e cada unha das súas expresións, e deseñar a intervención educativa integral, tendo en conta que os obxectivos e contidos deben incluír o conxunto de claves do tema, que a metodoloxía elixida non debe contradicir a estratexia de intervención e, desde logo, que se deben avaliar os resultados de dita intervención.
Debemos traballar para que as persoas educadoras teñan espazos para aprehender a ser coeducadoras e desta maneira ter e manexar ferramentas coeducativas transformadoras, ademais de ser exemplo práctico (a mellor ferramenta coeducadora) dunha acción coeducadora transversal, integral e real comezando nas escolas e ata as universidades.
En definitiva, con poñentes cun gran nivel de coñecemento da materia e mellor capacidade de comunicación desde distintos puntos de vista, trataremos neste curso, de reflexionar sobre os estereotipos cotiáns que alimentan as ideas nesgadas do que é “normal" e aceptable, e que forza principalmente a mulleres e nenas a asumir funcións, que seguro non escollerían libremente, ou a gastar enerxía loitando contra as ideas preconcibidas acerca do papel que desempeñan no mundo. Así mesmo, sobre os estereotipos que tamén afectan aos homes nas decisións que adoptan, tanto no ámbito persoal, como no laboral, educativo, social e político.
Desde as institucións educativas e políticas, temos a obriga moral de formar á cidadanía para opoñerse a calquera proposta de calquera grupo que pretenda regulamentar, organizar e/ou regular aquilo que produce discriminación e violencia. Debemos abrir debates públicos e sociais que permitan desterrar tópicos sobre a violencia neoliberal baseada no sexo, e que permitan tomar conciencia da devastación persoal (física e psíquica, pero tamén social e política) que representa principalmente para as mulleres que a sofren, en primeiro grao e para todas as demais tamén, e que se visualicen estas actitudes e accións como un grave atentado contra os dereitos humanos.
Debemos formarnos e capacitarnos para crear e reclamar recursos educativos, sociais, laborais, económicos e lexislativos suficientes que permitan mellorar esta sociedade afectando a cada unha das diversas e diferentes persoas que convivimos nela.
A escola, como un dos principais axentes de socialización, debe tomar nota de todo isto e dotarse, ao igual que o resto de axentes implicados, de ferramentas eficaces para poñer o seu gran de area e contribuír, decididamente, ao cambio da realidade descrita.
OBXECTIVOS DO CURSO
- Promover a participación e integración entre escola e comunidade a fin de desenvolver accións que permitan detectar os problemas educativos e sociais que lles afectan e aportar alternativas de solución que contribúan a mellorar a sociedade na que vivimos.
- Facilitar o intercambio de experiencias e o aproveitamento de materiais e recursos diversos sobre as temáticas propostas.
- Facilitar o encontro de profesionais de distintos ámbitos de intervención relacionados coa igualdade de oportunidades, especialmente o profesorado, favorecendo o intercambio de experiencias e o apoio mutuo.
- Debater sobre a educación en igualdade nos ámbitos educativo e social, favorecendo unha reflexión sobre a igualdade como compromiso educativo.
- Capacitar ao alumnado no manexo de técnicas para rachar cos estereotipos sexistas e evitar a súa reprodución.
- Incrementar a conciencia sobre as diferentes expresións de violencias machistas na sociedade, a fin de non limitar o debate sobre os medios para combater a violencia só a pequenos grupos, co risco de auto-referencialidade.
- Evitar a hexemonía, xeral ou parcial, e ampliar a discusión e as achegas sobre as mellores accións de sensibilización e loita contra a violencia de xénero e outras violencias.
- Mellorar as habilidades do alumnado para contribuír a fortalecer o seu protagonismo e as súas posibilidades de influír na comunidade.
- Coñecer e analizar boas prácticas para o desenvolvemento de actuacións igualitarias na escola mediante a revisión das ferramentas habitualmente empregadas e a análise de novas propostas.
- Incrementar o número de homes sensibilizados e que participan activamente a favor da igualdade de oportunidades.
- Comprender a importancia da sensibilización para promover o cambio de mentalidades, actitudes e prácticas en relación cos procesos educativos que favorezan a comunicación igualitari
- Abrir espazos de reflexión en torno ao sexismo que existe na comunicación humana, ofrecendo alternativas e proporcionando instrumentos para que, desde calquera ámbito, se potencie a utilización dunha linguaxe inclusiva e se trate a información desde parámetros non discriminatorios.
- Dispoñer de recursos (simbólicos, semánticos, gramaticais, etc) para articular alternativas á comunicación sexista, racista, homófoba, etc.
PÚBLICO AO QUE, PRIMORDIALMENTE , VAI DIRIXIDO
- Alumnado universitario.
- Profesorado.
- Diplomadas/os, licenciadas/os, doutoras/es ou profesionais que traballen en institucións públicas ou privadas e que queiran ampliar os seus coñecementos previos, ou incorporar por primeira vez a perspectiva de xénero e a igualdade de oportunidades na súa practica profesional ou no seu acervo de coñecementos.
- Profesionais e persoal técnico de institucións públicas e privadas: Concellos, Comunidades Autónomas, Administración do Estado.
- Educadoras/es sociais.
- Traballadoras/es sociais e Orientadoras/es.
- Profesionais dos medios de comunicación.
- Community manager e profesionais da comunicación en Social Media.
- Educadoras/es, ANPA, Asociacións sociais e/ou culturais, Fundacións, ONGs, Partidos políticos, Sindicatos...
